धनकुटामा मासियो जुनार खेती

धनकुटा । धनकुटामा व्यवसायिक रूपमा हुँदै आएको जुनार खेती मासिँदै गएको छ । चाइनिज सिटस फ्लाइ कीरा र सुडे पुतलीको प्रकोप बढ्दै गएपछि जुनार खेती मासिँदै गएको हो ।

जुनार खेतीका लागि सिन्धुली र रामेछापपछि धनकुटा पनि प्रसिद्ध स्थान हो । एक दशक अघिसम्म प्रशस्त पाइने जुनार विभिन्न प्रकोपका कारण मासिँदै गएको धनकुटा-३ कागतेका किसान मीनबहादुर कार्कीले बताए । अहिले जुनारको ठाउँमा अन्य खेती गर्न थालिएको कार्कीको भनाइ छ ।

दशक अघिसम्म धनकुटाबाट जुनार अन्य जिल्लामा निर्यात हुने गरेको थियो । जुनारलाई धेरै स्याहार गरिरहन नपर्ने भएकाले पनि किसानको जिविकोपार्जनमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्याएको थियो ।

अहिले विभिन्न अभियान चलाएसँगै प्रकोप नियन्त्रणमा आएको राष्ट्रिय सुन्तला जात अनुसन्धान केन्द्र धनकुटाका प्रमुख बसन्त चालिसेले बताए । ‘प्रकोप बढेपछि झरेका फललाई जम्मा गरि प्लाष्टिकमा प्याक गरेर खाल्डोमा पुर्ने काम भयो’, उनले भने, ‘बगैँचा उज्यालो राख्ने, किरा मार्ने सामूहिक अभियान चलाएपछि प्रकोप नियन्त्रणमा आएको छ ।’

एक पटकको प्रकोपले मासिए पछि कृषकले चासो नदिएका कारण जुनार खेती मासिँदै गएको उनको भनाइ छ । नेपालमा जुनार खेतीको इतिहास झण्डै दुई सय ५० वर्ष पुरानो छ ।

धनकुटामा भने राष्ट्रिय सुन्तला जात अनुसन्धान केन्द्र पारिपात्ले बाहेक अन्यत्र जुनार देखिन छाडेको छ । बिरुवा परिक्षण नगराई बगैँचामा ल्याएर रोपेपछि प्रकोप बढेको र एक बगैँचामा देखिएको कीरा नष्ट नगरेका कारण अन्यत्र सरेर बगान मासिएको विज्ञहरू बताउँछन् ।